De adembenemend mooie Borobudur wordt vaak in één adem genoemd met bouwwerken als Angkor in Cambodja, Chichén Itzá in Mexico en Machu Picchu in Peru. Niet gek, want dit enorme tempelcomplex is een waar wereldwonder. Het is de reden dat jaarlijks duizenden pelgrims vanuit heel Azië naar de Java afreizen, en dat voorbeeld kun je maar beter volgen.
De tempel
De Borobudur is het beroemdste bouwwerk van heel Indonesië en het grootste Boeddhistische complex ter wereld. De enorme tempel is opgebouwd uit twee miljoen blokken steen en heeft de vorm van een enorme stupa (klokvormig Boeddhistisch bouwwerk). Het complex is 118 bij 118 meter en bestaat uit negen terrassen: zes vierkante en drie ronde. Op de etages zelf staan vervolgens weer tientallen kleine stupa's die allen zijn gebouwd rondom één centrale stupa op het bovenste terras. Het complex moet de Boeddhistische visie op de kosmos voorstellen, die onderaan begint in het dagelijks leven, en bovenin eindigt in het Nirvana.
Houd er rekening mee dat de tempel druk wordt bezocht door toeristen uit binnen- en buitenland. Wil je het complex voor jezelf hebben? Sta dan heel vroeg op en zorg dat je het park in kan zodra de poorten open gaan. Met een beetje geluk ben je de tourbussen en schoolklassen voor.
Geschiedenis van de Borobudur
De Borobudur werd tussen 750 en 850 na Christus gebouwd. Het Boeddhisme uit India verspreidde zich dankzij de handel in specerijen over heel Zuidoost Azië. Het was een tijd waarin de Hindoeïstische en Boeddhistische beschavingen enorme invloed hadden, en er werden gigantische complexen gebouwd ter uiting van hun cultuur en geloof. Maar toen de Islam via diezelfde handelsroutes aan land kwam en steeds meer invloed begon te krijgen op Java werd de Borobudur verlaten en raakte het prachtige complex in de vergetelheid.
Herontdekking van de Borobudur
Als gevolg van aardbevingen en vulkaanuitbarstingen lag de Borobudur bijna honderden jaren verstopt onder een dikke laag as, en werd het complex langzaam opgeslokt door de woekerende jungle. Hoewel de lokale bevolking wel van haar aanwezigheid afwist, kwam het bestaan van de Borobudur pas in 1815 weer echt aan het licht. Een Engelse luitenant had gehoord over een enorm verloren monument in de jungle bij Yogyakarta, en stuurde een Nederlandse ingenieur om op onderzoek uit te gaan. Onder zijn leiding werd de kolossale tempel beetje bij beetje blootgelegd. Uiteindelijk duurde het nog tot in 1885 voordat de tempel in volle glorie kon worden bewonderd. De Borobudur werd aan het begin van de twintigste eeuw grondig gerestaureerd en het monument staat sinds 1991 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.
Musea
Er zijn twee musea op het complex van de Borobudur. Het Karmawibhangga Museum laat verschillende archeologische vondsten uit de omgeving zien en heeft een interessante collectie foto's van de Borobudur ten tijde van de eerste restauratie. In het Samudraraksa Museum kom je meer te weten over de zeevaardersgeschiedenis van Indonesië. Pronkstuk is de replica van een zogenoemde Borobudurboot uit de achtste eeuw. In 2003 vaarde diezelfde boot via Madagaskar naar Ghana, en volgde deze de eeuwenoude specerijenroute die Indonesië en Afrika bijna een millennium geleden al met elkaar verbond. Je vindt beide musea een paar honderd meter ten noorden van de tempel.
Candi Mendut
Candi Mendut bevindt zich een paar kilometer buiten de Borobudur en is een Boeddhistische tempel uit de negende eeuw. Binnenin staat een beeld van Boeddha, dat wordt geflankeerd door nog twee religieuze beelden. Buiten de tempel is een klooster, en kun je hier bij het krieken van de dag samen met de monniken bidden en mediteren. Omdat de tempel na zonsondergang een bijna buitenaards voorkomen krijgt, is het ook mogelijk om na sluitingstijd terug te komen voor een rondleiding met een gids.
Candi Pawon
Candi Pawon ligt op anderhalve kilometer ten oosten van de Borobudur en toont grote gelijkenissen met Candi Mendut. Het is een prachtig voorbeeld van Centraal-Javaanse architectuur en werd waarschijnlijk gebouwd als tombe voor een Javaanse koning. Omdat Candi Mendut, Candi Pawon en de Borobudur op één lijn liggen, wordt er vanuit gegaan dat er een symbolische relatie tussen de drie bouwwerken is. Het is gissen wat de exacte connectie tussen de bouwwerken was, maar er wordt aangenomen dat Candi Pawon diende om de geest leeg te maken voorafgaand aan een bezoek aan de Borobudur.
Reizen naar de Borobudur tempel — Hoe kom je er?
De Borobudur ligt vlakbij de stad Yogyakarta, op het Indonesische eiland Java. Om daar te komen moet je via hoofdstad Jakarta vliegen. Dat kan bijvoorbeeld met KLM: Vanaf Amsterdam vliegt KLM (met overstap) tot tien keer per dag naar Java. De reis van Schiphol naar Jakarta duurt ongeveer 15 uur en de prijs voor een rechtstreeks retourtje begint bij € 820,-. Vanaf Jakarta moet je vervolgens de bus, trein of een huurauto nemen om in Yogyakarta te komen. De rit duurt 12 uur met de bus of 7 uur met de trein. De Borobudur ligt vervolgens op ruim een uur rijden. Bussen vertrekken elk half uur vanaf het Jombor busstation.
En als je dan toch in de buurt van Yogyakarta bent, breng dan ook een bezoekje aan de Prambanang, een prachtig staaltje Hindoeïstische architectuur.
Indonesië
